„Gry planszowe – świadectwo cywilizacji” – wyjątkowa wystawa
Autor: Łukasz 20 sierpnia, 2019
Odwiedziliśmy Muzeum Historyczne w Przasnyszu. Jak nietrudno się domyślić, głównym powodem naszej wizyty w tej placówce były… gry planszowe, a konkretnie wystawa poświęcona ich historii zatytułowana „Gry planszowe – świadectwo cywilizacji”. Co można zobaczyć na samej wystawie i w przasnyskim muzeum?
Ekspozycja „Gry planszowe – świadectwo cywilizacji” została przygotowana przy współpracy z Grodziskiem w Sopocie (oddziałem Muzeum Archeologicznego w Gdańsku). Odwiedzając muzeum w Przasnyszu mogliśmy podziwiać repliki gier znanych już od czasów prehistorycznych, aż po te średniowieczne.
Starożytne gry planszowe (od lewej): Królewska gra z Ur, 20 kwadratów, Mehen i Senet.
Ekspozycje w przasnyskim muzeum obejrzeliśmy w towarzystwie przesympatycznego przewodnika, który w trakcie zwiedzania muzeum, w tym planszówkowej wystawy, zdążył przekazać nam solidną porcję informacji. Wszystko poparte było ciekawymi anegdotami z historii Przasnysza i nie tylko.
Od Mankali…
W muzealnych gablotach wyeksponowano rozmaite gry planszowe. Zostały one uszeregowane chronologicznie, a także pod względem regionów świata, z których pochodzą. Można było tutaj zobaczyć wywodzącą się z Afryki Mankalę, mezopotamską Królewską grę z Ur oraz egipskie gry planszowe takie jak Mehen czy Senet.
Mehen w pełnej krasie…
W gry planszowe, zwłaszcza te kościane, zagrywali się również Rzymianie, czego dowodem jest prezentowana na wystawie wieża do kości rodem z Cesarstwa Rzymskiego. Z tego „akcesorium” chętnie korzysta się przecież do dziś, by wyeliminować potencjalne „oszustwa” i „manipulacje” podczas rzutu kośćmi. Nie inaczej było już w starożytnym Rzymie.
Wieża do kości pochodząca z Cesarstwa Rzymskiego.
Kolebką planszówek była również Azja. Z tego regionu świata można w Przasnyszu zobaczyć chińskie Liubo, Xiangqi czy starożytne indyjskie Pahisi. To właśnie od Pahisi wywodzi się znany dziś nam świetnie „Chińczyk”.
Rzymska wieża do kości oraz chińskie Liubo i Xiangqi.
Jak dowiedzieliśmy się podczas wizyty, indyjskie korzenie ma również znana w Polsce gra „Węże i Drabiny”. Z jej pierwowzoru, czyli „Moksha patamu”, hindusi uczyli się odróżniać dobro od zła. Przejście od startu do mety miało symbolizować drogę, którą należy pokonać w życiu, aby zdobyć tytułowe „moksha”, tj. wyzwolenie duchowe. Niesamowite!
Liubo z bliska…
Xiangqi, czyli chińskie szachy…
Pahisi, czyli protoplasta znanego dziś „Chińczyka”.
…po Szachy Sandomierskie
Średniowieczne eksponaty planszówkowe w przasnyskim muzeum to głównie rozmaite odmiany szachów i figurek szachowych. Można tu zobaczyć Szachy z Lewis z XII w. (jest to replika egzemplarza znajdującego się w British Museum). Były także Szachy Sandomierskie (nie, to zdecydowanie nie te od Ojca Mateusza!), wykonane z poroża jelenia.
Król i królowa w Szachach z Lewis, jak również pozostałe figury, zostały wyrzeźbione z wyjątkową precyzją, oczywiście, jak na tamte czasy.
Druga „frakcja” w Szachach z Lewis wygląda równie imponująco…
Średniowieczne gry planszowe to nie tylko szachy…
Zasady części z prezentowanych gier, z wiadomych względów, nie są do końca znane. Pewne jest jednak to, że na przestrzeni wieków zarówno rozmaici władcy, poddani, jak i wojskowi lubili sobie umilać czas rozmaitymi rozrywkami, także tymi planszowymi.
Średniowieczny Młynek.
Pograliśmy w muzeum
Po podziwianiu ekspozycji przyszedł czas na „część praktyczną”, ponieważ w niektóre gry prezentowane na wystawie można było też zagrać. Zasady planszówek udostępnionych dla odwiedzających wyjaśnił nam przewodnik po muzeum.
Do dyspozycji odwiedzających jest m.in. duża, drewniana Mankala, popularna do dziś gra, której elementów można doszukać się w wielu nowoczesnych grach planszowych. Graliśmy również w Młynek i to na dość wyjątkowym, drewnianym egzemplarzu.
Mankala – gra o wyjątkowo długiej i bogatej historii, popularna do dziś.
Tak prezentuje się wersja Mankali oddana do dyspozycji odwiedzających. To co, wpadniecie na partyjkę?
Gramy w Młynek…
Wyjątkowy egzemplarz Młynka udostępniony do rozgrywek odwiedzającym przasnyskie muzeum.
Ciekawa okazała się też Tabula Lusoria. Jest to prosta 2-osobowa gra strategiczna, podobna do gry w „Kółko i krzyżyk”, w którą ponoć zagrywali się rzymscy legioniści.
Gramy w Tabula Lusoria…
Tabula Lusoria, czyli gra rzymskich legionistów.
Nie tylko planszówki
W ramach biletu na wystawę „Gry planszowe – świadectwo cywilizacji”, który kosztował nas jedyne 6 zł od osoby, mogliśmy podziwiać nie tylko wyjątkowe okazy gier planszowych, ale także zwiedzić pozostałe wystawy, jakie znajdują się w przasnyskim muzeum. Jest to m.in. multimedialna ekspozycja traktująca o „Złotym wieku Przasnysza” i legendarnych początkach miasta. Przypadnie ona do gustu zwłaszcza najmłodszym miłośnikom historii. Wykorzystuje wiele multimedialnych elementów, a ciekawostki czytane są przez dzieci.
Multimedialna ekspozycja o historii Przasnysza robi wrażenie, nie tylko na najmłodszych miłośnikach historii!
Starszym z kolei spodoba się wystawa o „Wielkiej Wojnie w Przasnyszu”, gdzie znajdziemy eksponaty, jakie zostały odnalezione na terenach miasta i w okolicy. Pochodzą one głównie z czasów I wojny światowej. Tu także nie brakuje elementów multimedialnych. A zatem dla każdego coś miłego!
Oficjalne otwarcie wystawy „Gry planszowe – świadectwo cywilizacji” w Muzeum Historycznym w Przasnyszu odbyło się 6 sierpnia 2019 r. Ekspozycja ma charakter czasowy i będzie otwarta dla zwiedzających do 30 września 2019 r. Kto będzie w okolicy, zapraszamy do odwiedzin w tym wyjątkowym miejscu. W niedzielę wstęp do muzeum jest bezpłatny!
